Dlaczego warto odkryć Słupsk ? Busy do Niemiec ze Słupska - Pomorskie i Zachodniopomorskie.
O roli jaką w życiu regionu Pomorza Środkowego odgrywał Słupsk świadczy nie tylko bogata historia miasta, lecz również fakt, iż założony już w X wieku gród słowiański był nie tylko jedną z ważniejszych siedzib książąt pomorskich, potem ważnym punktem na mapie administracyjnej niemieckich Prus, a w okresie PRL`u (a dokładnie w latach 1975-1998) stolicą jednego z czterdziestu dziewięciu istniejących ówcześnie województw. To średniej wielkości miasto kryje w sobie piękno wynikające z przyrodniczego położenia, wielość nieodkrytych jeszcze historycznych zakątków i zaułków miejskich, sporo zabytkowych obiektów architektonicznych oraz kilka wartych odwiedzenia muzeów.
Gród nad Słupią
Pierwsze wzmianki o Słupsku wspominają o założonym już pod koniec X wieku obronnym grodzie prasłowiańskim, aczkolwiek dopiero od nadania praw miejskich w 1265 roku przez księcia gdańskiego Świetopełka, możemy mówić o prawdziwie miejskim rozwoju. Leżąc bezpośrednio na szlakach lądowych wiodących z niemieckiej Brandenburgii, a potem Prus w kierunku księstw słowiańskich i dalej terenów późniejszych Prus Wschodnich oraz krajów bałtyckich, Słupsk spełniał rolę administracyjną, obronną i rzecz jasna tranzytową na szlaku komunikacyjnym, w wymianie towarów i przepływie ludzi między najpierw słowiańskimi księstwami, a potem niemieckimi prowincjami ówczesnej Europy.
Nadmieńmy tylko, iż podobną rolę spełnia i dziś, gdy zatrzymujące się tam busy do Niemiec świadczą o tym, że jest on dość ważnym punktem właśnie w przewozie pasażerów w tej części Europy Środkowej. Już od czasów wczesnego średniowiecza miasto rozwijało się tak intensywnie, że w polityce pomorskich książąt z dynastii gryfitów (w wiekach XIV-XVI) warte było stworzenia linii obronnych umocnień i zamku jako lokalnego centrum administracyjnego. Te resztki dawnej chwały podziwiać możemy do dziś, bowiem zachowały się pozostałości murów miejskich, z których warto wymienić zwłaszcza: Bramę Młyńską, Nową Bramę oraz Basztę Czarownic.
Brama Młyńska, zbudowana w XIV wieku pełniła rolę nie tylko komunikacyjnej gardzieli i punktu kontroli nad wjeżdżającymi do miasta towarami i ludźmi, lecz jest ciekawym przykładem architektonicznego skomunikowania funkcji obronnych oraz magazynowych, stanowiła bowiem rodzaj zamkowego spichlerza.
Drugi z obiektów, czyli Nowa Brama powstał pod koniec XIV wieku i świadczy o tym, że miasto już w tym wczesnym okresie tak się bogaciło i rozrastało, iż wybudowanie nowej bramy miejskiej o większej przepustowości stało się koniecznością.
Natomiast Baszta Czarownic wraz z przylegającymi murami obronnymi stanowiła ponure miejsce na mapie Słupska, bowiem w okresach pokoju spełniała funkcje więzienia dla kobiet. Jeszcze w epoce nowożytnej, bo pod koniec XVII wieku osadzano tam kobiety posądzane o „spółkowanie” z mocami piekielnymi (przykładem przypadek handlującej Kathrin Zimmermann, wobec której konkurencyjni kupcy wysunęli fałszywe oskarżenie, zakończone spaleniem na stosie).
Zamek Książąt Pomorskich
Z innych obiektów o charakterze administracyjno-obronnym trzeba wymienić przede wszystkim Zamek Książąt Pomorskich, będący dziś siedzibą Muzeum Pomorza środkowego oraz okazały Słupski Ratusz, obecnie na Placu Zwycięstwa. Ten ostatni budynek jest o tyle ważny dla zwykłych miłośników historii, jak i historyków architektury, zajmujących się odtwarzaniem, rekonstrukcją wyglądu dawnych miast, gdyż przetrwał wojenną zawieruchę (w wielu pomorskich i nadbałtyckich miastach niestety nie przetrwały działań z końca II Wojny Światowej) i swą okazałą bryłą daje nam niejakie wyobrażenie, jak mogły wyglądać późno hanzeatyckie budynki ratuszowe.
Na koniec zostawiliśmy Zamek Książąt Pomorskich, który wzniesiono jeszcze na początku XVI wieku przez książąt pomorskich z rodu gryfitów. Książęta ci, pochodzenia słowiańskiego, bardzo szybko z racji bliskości terytorialnej, ulegli germanizacji i wpływom protestanckich księstw niemieckich, aczkolwiek to za ich rządów zamek został jeszcze raz przebudowany (w latach 1580-1587) i wtedy przeżywał dni największej chwały. Potem, gdy Prusy przejęły księstwa Pomorza środkowego stracił znaczenie reprezentacyjne, i bywał albo koszarami wojskowymi lub nawet magazynem zbożowym.
Obecnie w przepięknie odrestaurowanych wnętrzach mieści się instytucja dokumentująca życie regionu – Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku. Instytucja przebogata w zbiory zarówno historyczne, jak i efekty badań archeologicznych z tych terenów. Muzeum urządza także Jarmark Gryfitów w okresie letnim, pokazy rekonstrukcyjnych walk rycerskich oraz wiele innych imprez kulturalnych.
Warto także wspomnieć, że obok oddziału głównego muzeum posiada także oddziały „zamiejscowe”, między innymi: Muzeum Wsi Słowińskiej w Klukach oraz Muzeum Kultury Ludowej Pomorza w Swołowie (instytucje o charakterze skansenowym). Co ciekawe, muzeum zamkowe mieści nie tylko artefakty historyczne, jakich moglibyśmy się spodziewać w placówce o podobnym charakterze, lecz mieści największe w Polsce zbiory twórczości Stanisława Ignacego Witkiewicza-Witkacego oraz cymelia po artyście.
Kościoły w Słupsku
Słupsk jako miasto o długoletniej historii pochwalić się może budynkami sakralnymi o sporym znaczeniu na mapie zabytków architektonicznych Pomorza Środkowego. Jest wśród nich przepiękny gotycki kolos w samym sercu miasta, Kościół „Mariacki” pw. NMP, zbudowany jeszcze pod koniec XIII wieku, ulegał często poważnym pożarom i grabieżom, by zyskać swą późnogotycką bryłę w trakcie przebudowy z lat po roku 1476, czyli po wielkim pożarze miasta. Potem równie poważnie był niszczony w okresie reformacji i ostatnimi czasy, w trakcie działań Armii Czerwonej w tym rejonie. Obecnie jest trójnawową bazyliką o charakterystycznej, masywnej 50-metrowej wieży.
Szczęśliwie w okresie Renesansu nie zapomniano o kościele i to z tego okresu możemy podziwiać bogate ornamenty, polichromie, jak i wyposażenie sakralne. Równie ciekawym życiorysem wykazać się może dawny kościół klasztoru norbertanek pw. Św. Mikołaja, o którego wzniesieniu źródła donoszą już z połowy XIII wieku. Najpierw służył on siostrom norbertankom oraz okolicznym kupcom i rzemieślnikom, gdyż w dzielnicy o takim charakterze go wybudowano, potem w okresie wojen religijnych bardzo często stawał się koszarami dla wielu armii (w XVIII wieku, gdy podczas Wojny Siedmioletniej przybyły tu wojska carskie, stał się nawet na krótką chwilę cerkwią prawosławną). Po zainicjowanym przez żołnierzy Armii Czerwonej pożarze obiekt stał bardzo długo nieodrestaurowany – zdecydowano się na to dopiero po 1961 roku. Dziś mieści się tu biblioteka.
Także okres późniejszy niźli średniowiecze to czasy, gdy włodarze miasta lub związki religijne nie zapominały o wznoszeniu budynków sakralnych. Powstały wtedy między innymi: Kościół św. Ottona, Kościół pw. Najświętszego Serca Jezusowego oraz Kościół Ewangelicko-Augsburski pw. Św. Krzyża. Wszystkie te trzy kościoły łączy okres budowy (XIX wiek) oraz styl architektoniczny (neogotyk), natomiast dzieli bardzo dużo, bowiem Kościół św. Ottona był w okresie wznoszenia jedyna działającą katolicką świątynią, natomiast Kościół Świętego Krzyża powstał jako zbór staroluterański.
Co ciekawe, napięcie religijne i dominacja protestantów w XIX-wiecznym Słupsku była tak duża, iż do budowy świątyni katolickiej dołożyć się musiały m.in. cesarzowa niemiecka Augusta oraz cesarzowa austriacka Elżbieta. Z kolei zbór luterański warto odwiedzić, bowiem znajdują się w nim zabytkowe organy, wykonane przez świdnicką firmę Schlag und Sohne.
Współczesny Słupsk
Dziś Słupsk to przepiękne miasto średniej wielkości, który powoli, aczkolwiek systematycznie zyskuje na reformach wolnorynkowych, po roku 1989. W zacisznych starych uliczkach okalających rynek znajdziemy mnóstwo urokliwych kafejek i butików. Natomiast wszystkie wyżej opisane zabytki znajdują się w tak niedużej odległości, że spokojnie możemy udać się na pieszą wędrówkę po współczesnym mieście, zahaczając także między innymi o Park Kultury i wypoczynku im. Św. Jakuba Walczaka z jego infrastrukturą sportową lub tereny zielone wzdłuż rzeki Słupi, która malowniczo „wcina” się w obszar miasta.
Przewozy Słupsk
Jak zatem do Słupska dojechać? Poza dojazdem własnym samochodem, można skorzystać również z PKP lub usług przewoźników prywatnych. Wystarczy wpisać w wyszukiwarkę internetową frazę: „busy Słupsk”. Co więcej regionalni przewoźnicy oferują również m.in. busy do Niemiec. Warto zatem bliżej zapoznać się z ich propozycjami.
Tagi: